આ પધ્ધતિમાં વપરાતા ભાગો અને તેના કાર્યો નીચે મુજબ છે.
ક્રમ |
ભાગોના નામ |
કાર્યો |
૧ |
પાણીનું પાત્ર (ટાંકી / બેરલ / ડોલ) |
પાણીનો જરૂરી પુરવઠો સંગ્રહ કરવા. |
૨ |
પીવીસી પાઈપ તથા જરૂરીયાત મુજબના જોઈનરો |
ટાંકીથી લેટરલ સુધી પાણીનું વહન કરવા |
૩ |
લેટરલ પાઈપ |
પીવીસી પાઈપથી છોડ સુધી પાણીનું વહન કરવા |
૪ |
માઈક્રો ટ્યુબ/વધુ દરવાળા ટપકણીયા |
લેટરલ પાઈપમાંથી છોડના મૂળ વિસ્તાર સુધી પાણી છોડવા |
૫ |
સ્ટાર્ટ કનેકટર (રબર ગોમેટ + ટેઈક ઓફ) |
સાથે લેટરલ પાઈપનું ચુસ્ત જોડાણ કરવા |
૬ |
એન્ડ પ્લગ |
લેટરલના છેડા બંધ કરવા |
આવી પદ્ધતિમાં ટપકણીયાને બદલે માઈક્રો ટ્યુબ વાપરવાથી આ પદ્ધતિમાં સામાન્ય કચરો આવે તો મુશ્કેલી પડતી નથી. જેટલી ટાંકી / બેરલની ઊંચાઈ વધારે તે પ્રમાણે માઈક્રો ટ્યુબ / ટપકણીયામાંથી મળ તો પાણીનો દર વધુ તે ધ્યાને રાખી ટાંકી / બેરલની ઊંચાઈ ગોઠવવી જોઈએ.
બે ગુંઠા (૧૫.૬ X ૧૨ = ૧૮૭ મી૨) માં પિયત કરવા ટાંકી / બેરલ આધારિત લો કોસ્ટ
ડ્રિપ પદ્ધતિમાં જોઈતા ભાગો તથા તેમાં થતું અંદાજીત રોકાણ અત્રે દર્શાવેલ છે.
ક્રમ |
વિગત |
દર |
જથ્થો (નંગ) |
અંદાજીત કિંમત |
૧ |
ટાંકી (૫૦૦ લિટર) |
૨૫૦૦ |
૧ |
૨૫૦ |
૨ |
ચેકનટ (૩૨ મિ.મી.) |
૭૦ |
૧ |
૭૦ |
૩ |
પીવીસી કોક (૩૨ મિ.મી.) |
૧૫૦ |
૧ |
૧૫૦ |
૪ |
પીવીસી એલ્બો (૩૨ મિ.મી.) |
૫૦ |
૧ |
૫૦ |
૫ |
પીવીસી ટી (૩૨ મિ.મી.) |
૬૬ |
૧ |
૬૬ |
૬ |
પીવીસી પાઈપ (૩૨ મિ.મી.) |
૨૫ |
૧૮ મી. |
૪૫૦ |
૭ |
એફટીએ (૩૨ મિ.મી.) |
૨૦ |
૨ |
૪૦ |
૮ |
અંદર આટાવાળી કેપ (૩૨ મિ.મી.) |
૨૨ |
૨ |
૪૪ |
૯ |
રબર ગોમેટ (૧૨ મિ.મી.) |
૧.૫૦ |
૧૬ |
૨૪ |
૧૦ |
ટેઈક ઓફ |
૧.૪૮ |
૧૬ |
૩૬ |
૧૧ |
પીવીસી કપ્લીન (૩૨ મિ.મી.) |
૫૧ |
૨ |
૧૦૨ |
૧૨ |
લેટરલ (૧૨ મિ.મી., ૬૦ સે.મી. અંતરે માઈક્રો ટ્યુબ અથવા ૮ એલપીએચ વાળા ટપકણીયાં) |
૨.૯૮ |
૧૨૫ મી |
૩૭૩ |
૧૩ |
એન્ડ પ્લગ (૧૨ મિ.મી) |
૧.૩૬ |
૧૬ |
૨૨ |
કુલ રોકાણ |
૩૯૨૭ |
નોંધ : (૧) આ પ્રકારની ટપક પદ્ધતિમાં (૨ ગુંઠા) દરરોજ ૧૦૦૦ લિટર આસપાસ પાણીની જરૂરીયાત હોય, ૫૦૦ લિટરની ટાંકી બે વખત ભરવાની જરૂરીયાત રહેશે. (૨) આ પ્રકારની પધ્ધતિમાં સુચિત પાક વાવણી અંતર બે હાર વચ્ચે ૫૦ સે.મી., ૨ છોડ વચ્ચે ૬૦ સે.મી., તથા જોડીયા હાર વચ્ચે ૧૦૦ સે.મી., ગણતરીમાં લીધેલ છે.
લો કોસ્ટ ટપક પદ્ધતિનું અર્થકરણ :ઉપરોક્ત દર્શાવેલ ટાંકી આધારિત ટપક પિયત પદ્ધતિમાં ટાંકી વચ્ચે રાખી બધી બાજુએ લેટરલની ગોઠવણી ૧.૫ મી. અંતરે રાખવાથી થતું અંદાજીત રોકાણ છે. આ પદ્ધતિનું આયુષ્ય ૭ વર્ષ તથા ૧૦% વ્યાજના દરને ધ્યાને લઈએ તો તેમાં થતા વાર્ષિક ખર્ચ્ની (એન્યુલાઈઝડ કોસ્ટ) ગણતરી નીચે મુજબ થશે.
કોસ્ટ રીકવરી ફેકટર :
= I (1 + I)N / ((1 + I)N – 1)
અહીં I = વ્યાજનો દર , N = આયુષ્ય (વર્ષ)
= ૦.૧૦ (૧ + ૦.૧૦)૭ / (( ૧ + ૦૧૦ )૭ – ૧ )
= ૦.૨૧
ઘસારો + વ્યાજ = કોસ્ટ રીકવરી ફેકટર X પદ્ધતિનું રોકાણ
= ૦.૨૧ X ૩૯૨૭
= $ ૮૨૫ / વર્ષ / ૨ ગુંઠા ... (ક)
મરામત તથા નિભાવ ખર્ચ @ ૨%
= રીપેર એન્ડ મેન્ટેનન્સ
= ૩૯૨૭ X ૦.૦૨
= $ ૭૯ વર્ષ / ૨ ગુંઠા ... (ખ)
હવે પદ્ધતિનો કુલ વાર્ષિક ખર્ચ $ / ૨ ગુંઠા
= (ક) + (ખ) = ૮૨૫ + ૭૯ = ૯૦૪
એટલે કે પદ્ધતિનો અંદાજીત માસિક ખર્ચ $ ૭૫ / ૨ ગુંઠા થશે. આ ટપક પદ્ધતિના ફાયદાઓ જોતા આટલો ખર્ચ પિયત માટે કરવા નાના ખેડુતો અથવા ઘરના આંગણામાં ૧ થી ૨ ગુંઠા જમીન ધરાવતા ખેડુતો (વ્યક્તિઓ) મતે પોષણક્ષમ ગણાય.
(* આંકડા રાઉન્ડ અપ કરેલ છે)
સ્ત્રોત :ડૉ. કે.ડી. મેવાડા, ડૉ. એમ. વી. પટેલ, ડૉ. એન. વી. સોની – એગ્રોનોમી વિભાગ, બં, અ. કૃષિ મહાવિદ્યાલય, આણંદ કૃષિ યુનિવર્ષિટી આણંદ
સુક્ષ્મ પિયત પદ્ધતિ , માર્ચ – ૨૦૧૬
કૉલેજ ઓફ એગ્રિકલ્ચરલ ઈન્ફોર્મેશન ટેક્નોલોજી, આણંદ
ફેરફાર કરાયાની છેલ્લી તારીખ : 7/3/2020