ઈન્ટરનેટનું વ્યસન

તબીબી અભિપ્રાય એ વ્યક્ત કરવામાં આવે છે કે શું ઈન્ટરનેટની વ્યસન તેના પોતાના અધિકારમાં માનસિક વિકાર તરીકે અસ્તિત્વ ધરાવે છે કે પછી તે પૂર્વ-અસ્તિત્વમાં રહેલા માનસિક વિકૃતિઓ અથવા વર્તણૂક સમસ્યાઓનું અભિવ્યક્તિ છે. ઉદાહરણ તરીકે, એક એવી વ્યક્તિ કે જે ઈન્ટરનેટની જુગાર માટે ઈન્ટરનેટ લેવલને બદલે જુગારની સમસ્યાને લલચાવી શકે છે. પોતાના શોખ મુજબ લોકો ઈન્ટરનેટ નો ઉપયોગ કરે છે પણ ધીમે ધીમે એની આદત પડી જાય છે. શરાબી ને શરાબ, જુગારી ને જુગાર, એમાં ઈન્ટરનેટ user ને પણ ઈન્ટરનેટ ની લત લાગી જાય છે.

કોઈ પણ નિર્ણાયક જવાબો ઓળખાય તે પહેલાં ઇન્ટરનેટની વ્યસનના આ ‘ચિકન અથવા ઇંડા’ પાસામાં વધુ સંશોધન જરૂરી છે. યુએસએના તાજેતરના એક અભ્યાસમાં દર્શાવ્યું હતું કે 18 થી 20 વર્ષની વયના કોલેજ (યુનિવર્સિટી) વિદ્યાર્થીઓમાં ચાર ટકાએ સમસ્યાવાળા ઇન્ટરનેટ વર્તન દર્શાવ્યું હતું.

કોલેજ અને યુનિવર્સિટીના વિદ્યાર્થીઓ ખાસ કરીને વ્યસન માટે સંવેદનશીલ હોઇ શકે છે, તેમ છતાં, વિદ્યાર્થીઓમાં ઈન્ટરનેટની વ્યસનનો અભ્યાસ સામાન્ય રીતે માત્ર સ્વ-પસંદગીિત ઓનલાઇન સર્વેક્ષણોનો ઉપયોગ કરે છે, જે સરખામણી માટે કોઈ નિયંત્રણ સમૂહો નથી. કેટલાક મોજણી અભ્યાસો વિશ્વસનીય પરિણામો આપતા નથી કારણ કે તેઓ ફક્ત એક જ વર્ગનો અભ્યાસ કરી શકે છે, જેથી માહિતીને વ્યાપક જૂથ અથવા વસતીમાં સામાન્ય કરી શકાતી નથી,

ઈન્ટરનેટ વ્યસનના લક્ષણો

અમેરિકન સાયકિયાટ્રિક એસોસિએશનના જણાવ્યા મુજબ, ઈન્ટરનેટના વ્યસનમાં નીચેનામાંથી ત્રણ અથવા વધુનો સમાવેશ થઈ શકે છે:

ઈન્ટરનેટ વપરાશકર્તા સંતોષના સમયની સંખ્યામાં વધારો કરતા જાય છે. જેમ બને એમ એ પોતાનો સમય ઈન્ટરનેટ જ ગુજારે છે.


જો તેઓ ઓનલાઈન ન જઈ શકે, તો વપરાશકર્તા ઈન્ટરનેટ વિશે અસ્વસ્થતા, ગુસ્સો, બેચેની, વ્યગ્રતા અને અનિવાર્ય કલ્પનાઓ જેવા અનિચ્છનીય ઉપાડના લક્ષણોનો અનુભવ કરે છે. ઇન્ટરનેટનો ઉપયોગ કરીને આ લક્ષણો થવાય છે

વપરાશકર્તા, અપરાધ, અસ્વસ્થતા અથવા ડિપ્રેશન જેવા નકારાત્મક લાગણીઓ સાથે સામનો કરવા માટે ઇન્ટરનેટ પર વળે છે.

વપરાશકર્તા ઇન્ટરનેટથી સંબંધિત અન્ય પ્રવૃત્તિઓ (જેમ કે ઇન્ટરનેટ વિક્રેતાઓ, ઇન્ટરનેટ પુસ્તકો સંશોધન કરવા) માં વ્યસ્ત રહે તેટલા સમયનો ખર્ચ કરે છે.

વપરાશકર્તા ઇન્ટરનેટ પરના સમયની તરફેણમાં જીવનના અન્ય ક્ષેત્રો (જેમ કે સંબંધો, કાર્ય, શાળા અને લેઝર વ્યવસાયો) ને અવગણના કરે છે. તેને જીંદગી માં બસ ઈન્ટરનેટ જ બતાઈછે. એ સંબંધો, કાર્ય, શાળા વગેરે જેવા કામ માં રસ રેતો નથી.


વપરાશકર્તા ઇન્ટરનેટની તરફેણમાં સંબંધો, નોકરી અથવા અન્ય મહત્વપૂર્ણ વસ્તુઓ ગુમાવવા માટે તૈયાર છે.

વપરાશકર્તા ને ઇન્ટરનેટ ના મળે તો તે અજીબ જ વર્તન કરે છે, તે બીજા કોઈ કામ માં ધ્યાન જ ના આપે,

વ્યસન વિવિધ પ્રકારના હોઈ છે જે નીચે પ્રમાણે છે.

• પોર્નોગ્રાફી: વ્યક્તિ  ઇન્ટરનેટનો ઉપયોગ પોર્નોગ્રાફીને જોવા, ડાઉનલોડ કરવા અથવા સ્વેપ કરવા માટે અથવા અન્ય વપરાશકર્તાઓ સાથે હંગામી સાયબરક્સમાં કરવા માટે કરે છે. તેના પરિણામે તેમના જીવનસાથી અથવા જીવનસાથી સાથેના તેમના વાસ્તવિક દુનિયાની જીવનની અવગણના થાય છે. રોજ રોજ પોર્નોગ્રાફી જોઈ ને એને લત લગીં જાય છે, જેને તે ઈન્ટરનેટ થી દુર ના જવા મજબૂર કરે છે.
• સંબંધ –વ્યક્તિ વાસ્તવિક જીવન કુટુંબ અને મિત્રો સાથે સમય વીતાવતા ખર્ચ પર ઑનલાઇન સંબંધો (‘ઑનલાઇન ડેટિંગ’) રચવા ચેટ રૂમ્સનો ઉપયોગ કરે છે. આમાં ઑનલાઇન બાબતો (‘સાયબરડ્યુલરી’) હોવાનો સમાવેશ થઈ શકે છે. આજ ના સમય માં facebook ને whatsapp જેવા સોશીયલ મીડિયા ને લીધે પોતાનો સમય ત્યાં જ વિતાવતા થઇ જાય છે.
• રમતો –આમાં રમતો, જુગાર, શોપિંગ અથવા ટ્રેડિંગ વગાડવા સમયનો અતિશય પ્રમાણમાં ખર્ચ કરવો શામેલ હોઈ શકે છે. આ ગંભીર નાણાકીય મુશ્કેલીઓ તરફ દોરી શકે છે.

સ્ત્રોત : પોર્ટલ કન્ટેન્ટ ટિમ